Theses metadata

“Data exchange” service offers individual users metadata transfer in several different formats. Citation formats are offered for transfers in texts as for the transfer into internet pages. Citation formats include permanent links that guarantee access to cited sources. For use are commonly structured metadata schemes : Dublin Core xml and ETUB-MS xml, local adaptation of international ETD-MS scheme intended for use in academic documents.

Export

Creator:	Pelević, Dalibor
Title:	Aktivnosti u zaleđu morske luke koje determinišu njenu konkurentnost u intermodalnom transportu s osvrtom na Jugoistočnu Evropu
Copyright date:	2025
Trajni link:	https://phaidra.ucg.ac.me/detail_object/o:1929?tab=0#mda
Pregled teze:
Download link:
Select license:	Autorstvo-Nekomercijalno-Bez prerade 3.0 Srbija (CC BY-NC-ND 3.0)

Academic metadata

Theses Type:	Doktorska disertacija
Academic Expertise :	Društveno-humanističke nauke
Academic Title:	doktor nauka - menadžment i biznis
University:	Univerzitet Crne Gore
Faculty:	Fakultet za pomorstvo
Group:	Studijski program Pomorske nauke

Other Theses Metadata

Title translated:	Activities in the hinterland of the seaport that determine its competitiveness in intermodal transport with reference to Southeast Europe
Format:	PDF/A (listova)
Abstract:	Intermodalni transport kao najaktuelniji transport povezuje ekonomije širom svijeta. Ima primat i u Jugoistočnoj Evropi. Pored transporta robe široke potrošnje gdje je intermodalni transport praktično i jedini izbor za mnoge firme, svjedoci smo da se sve više sirovina i polusirovina, odnosno tereta u rasutom i tečnom stanju transportuje kontejnerima. Intermodalni transport ima pozitivan uticaj na ekonomsku aktivnost jer upošljava značajan broj subjekata na putu robe od morske luke do krajnjeg primaoca odnosno od pošiljaoca do morske luke. Zbog toga mnoge države ulažu značajne resurse da bi logističke tokove usmjerili preko svoje teritorije jer na taj način upošljavaju svoje kapitalne infrastrukturne objekte i svoju logističku privredu. Predmet ove doktorske disertacije su aktivnosti u zaleđu morske luke koje određuju količinu pretovara kontejnera i njenu poziciju u odnosu na konkurentske luke. One se ne organičavaju samo na lučke aktivnosti i aktivnosti logističkih subjekata već i na obavezu država da izgrade putnu infrastrukturu koja će privući regionalne robne tokove. U radu se sagledava trenutno stanje putne infrastrukture koja povezuje morske luke u Jugoistočnoj Evropi sa njihovim zaleđem i ističe značaj kvalitetne infrastruktune povezanosti jedne morske luke u privlačenju robnih tokova. Poseban dio u ovom radu je posvećen značaju bruto društvenog proizvoda za razvoj intermodalnih aktivnosti. Cilj ove doktorske disertacije je da predstavi glavne preduslove većeg pretovara tereta u jednoj morskoj luci što će za rezultat imati i veće interesovanje najvećih svjetskih brodara za određeni logistički pravac, što opet vuče sa sobom veću konkurentnost određenog pravca. Sve to dalje rezultira većim teretom, odnosno domino efekatom, dolazi do većeg tranzita robe preko jedne logističke rute. To pozitivno utiče na ekonomski razvoj za koji su zainteresovane sve države svijeta, a tako i zemlje Jugoistočne Evrope. Ova doktorska disertacija analizira i različite vrste transportnih konekcija morskih luka sa zaleđem, fokusirajući se na region Jugoistočne Evrope i uticaj trenutnog stanja transportne infrastrukture na pretovar kontejnera u morskim lukama. Glavna hipoteza ove doktorske disertacije je: ekonomija obima u transportu između morske luke i zaleđa, uz kvalitetnu infrastrukturnu povezanost sa ekonomskim centrima su glavni uslov za veću konkurentnost jedne morske luke u intermodalnom transportu. U radu je glavna hipoteza i dokazana na taj način jer su luke Rijeka, Kopar, Vama, Solun i Pirej, koje su redovnim kontejnerskim vozovima povezane sa svojim zaleđem u velikoj prednosti u odnosu na luke Bar, Drač, Ploče i Burgas čija je glavna veza sa zaleđem kamionski transport. Pored toga što doprinosi većoj konkurentnosti logističkog pravca, željeznički transport je i ekološki prihvatljiv u poređenju sa drumskim transportom. Glavna hipoteza implicira i pomoćne hipoteze. Rekonstruisana željeznica omogućava veću bruto nosivost voza što dovodi do niže cijene transporta po jednom kontejneru i povećanja konkurentnosti pravca u odnosu na pravac koji ima nižu nosivost za kontejnerske vozove. Pored željeznice, povezanost morske luke sa intermodalnim terminalima u zaleđu je od izuzetnog značaj a što je predstavlj eno u radu na primjeru Luke Rijeka u odnosu na Luku Bar. Zahvaljujući rekonstruisanoj željeznici i povezanosti sa intermodalnim terminalima u Srbiji, Luka Rijeka je preuzala od Luke Bar tradicionalno tržište, i to ne samo Beograd i sjeverno od glavnog grada Srbije već i Centralnu i Južnu Srbiju. Luka treba da teži povezanosti sa ekonomskim centrima u regionu odnosno da bude podrška regionima sa značajnim bruto društevim proizvodom jer se tamo nalazi teret. Opisane aktivnosti prevazilaze oblast poslovanja jedne morske luke i tradicionalnog sagledavanja lučkog poslovanja, zbog toga je uticaj države od presudnog značaja. Danas Evropska Unija preko svojih instrumenata finansira razvoj infrastrukture i proaktivnost nadležnih ministarstva je značajna u privlačenju sredstava i investitora. Defmisani istraživački ciljevi i zadaci će se rješavati primjenom uobičajenih naučnih metoda. Rezultat ove doktorske disertacije će omogućiti bolje razumjevanje osnovnih preduslova za razvoj intermodalnog transporta u Crnoj Gori i regionu i dati smjernice, prije svega logističkoj zajednici u Crnoj Gori i Vladi Crne Gore, šta je potrebno uraditi da bi došlo do uspostavljanja direktnih brodskih linija iz Azije za Bar što je višedecenijsko nastojanje u Crnoj Gori.
Authors Key words:	Intermodalni transport, brodari, morska luka, infrastruktura, Jugoistočna Evropa, konkurentnost
Authors Key words:	Intermodal transport, shipping companies, seaports, infrastructure, Southeast Europe, competitiveness.
Language:	Serbian

Abstract:

Intermodalni transport kao najaktuelniji transport povezuje ekonomije širom svijeta. Ima primat i u Jugoistočnoj Evropi. Pored transporta robe široke potrošnje gdje je intermodalni transport praktično i jedini izbor za mnoge firme, svjedoci smo da se sve više sirovina i polusirovina, odnosno tereta u rasutom i tečnom stanju transportuje kontejnerima. Intermodalni transport ima pozitivan uticaj na ekonomsku aktivnost jer upošljava značajan broj subjekata na putu robe od morske luke do krajnjeg primaoca odnosno od pošiljaoca do morske luke. Zbog toga mnoge države ulažu značajne resurse da bi logističke tokove usmjerili preko svoje teritorije jer na taj način upošljavaju svoje kapitalne infrastrukturne objekte i svoju logističku privredu. Predmet ove doktorske disertacije su aktivnosti u zaleđu morske luke koje određuju količinu pretovara kontejnera i njenu poziciju u odnosu na konkurentske luke. One se ne organičavaju samo na lučke aktivnosti i aktivnosti logističkih subjekata već i na obavezu država da izgrade putnu infrastrukturu koja će privući regionalne robne tokove. U radu se sagledava trenutno stanje putne infrastrukture koja povezuje morske luke u Jugoistočnoj Evropi sa njihovim zaleđem i ističe značaj kvalitetne infrastruktune povezanosti jedne morske luke u privlačenju robnih tokova. Poseban dio u ovom radu je posvećen značaju bruto društvenog proizvoda za razvoj intermodalnih aktivnosti. Cilj ove doktorske disertacije je da predstavi glavne preduslove većeg pretovara tereta u jednoj morskoj luci što će za rezultat imati i veće interesovanje najvećih svjetskih brodara za određeni logistički pravac, što opet vuče sa sobom veću konkurentnost određenog pravca. Sve to dalje rezultira većim teretom, odnosno domino efekatom, dolazi do većeg tranzita robe preko jedne logističke rute. To pozitivno utiče na ekonomski razvoj za koji su zainteresovane sve države svijeta, a tako i zemlje Jugoistočne Evrope. Ova doktorska disertacija analizira i različite vrste transportnih konekcija morskih luka sa zaleđem, fokusirajući se na region Jugoistočne Evrope i uticaj trenutnog stanja transportne infrastrukture na pretovar kontejnera u morskim lukama. Glavna hipoteza ove doktorske disertacije je: ekonomija obima u transportu između morske luke i zaleđa, uz kvalitetnu infrastrukturnu povezanost sa ekonomskim centrima su glavni uslov za veću konkurentnost jedne morske luke u intermodalnom transportu. U radu je glavna hipoteza i dokazana na taj način jer su luke Rijeka, Kopar, Vama, Solun i Pirej, koje su redovnim kontejnerskim vozovima povezane sa svojim zaleđem u velikoj prednosti u odnosu na luke Bar, Drač, Ploče i Burgas čija je glavna veza sa zaleđem kamionski transport. Pored toga što doprinosi većoj konkurentnosti logističkog pravca, željeznički transport je i ekološki prihvatljiv u poređenju sa drumskim transportom. Glavna hipoteza implicira i pomoćne hipoteze. Rekonstruisana željeznica omogućava veću bruto nosivost voza što dovodi do niže cijene transporta po jednom kontejneru i povećanja konkurentnosti pravca u odnosu na pravac koji ima nižu nosivost za kontejnerske vozove. Pored željeznice, povezanost morske luke sa intermodalnim terminalima u zaleđu je od izuzetnog značaj a što je predstavlj eno u radu na primjeru Luke Rijeka u odnosu na Luku Bar. Zahvaljujući rekonstruisanoj željeznici i povezanosti sa intermodalnim terminalima u Srbiji, Luka Rijeka je preuzala od Luke Bar tradicionalno tržište, i to ne samo Beograd i sjeverno od glavnog grada Srbije već i Centralnu i Južnu Srbiju. Luka treba da teži povezanosti sa ekonomskim centrima u regionu odnosno da bude podrška regionima sa značajnim bruto društevim proizvodom jer se tamo nalazi teret. Opisane aktivnosti prevazilaze oblast poslovanja jedne morske luke i tradicionalnog sagledavanja lučkog poslovanja, zbog toga je uticaj države od presudnog značaja. Danas Evropska Unija preko svojih instrumenata finansira razvoj infrastrukture i proaktivnost nadležnih ministarstva je značajna u privlačenju sredstava i investitora. Defmisani istraživački ciljevi i zadaci će se rješavati primjenom uobičajenih naučnih metoda. Rezultat ove doktorske disertacije će omogućiti bolje razumjevanje osnovnih preduslova za razvoj intermodalnog transporta u Crnoj Gori i regionu i dati smjernice, prije svega logističkoj zajednici u Crnoj Gori i Vladi Crne Gore, šta je potrebno uraditi da bi došlo do uspostavljanja direktnih brodskih linija iz Azije za Bar što je višedecenijsko nastojanje u Crnoj Gori.